Binnen de Juche ideologie van Noord-Korea heeft kunst en architectuur een belangrijke functie. Het zijn middelen om de maatschappij vorm te geven en deze ideologie uit te dragen. Nu de Sovjet-Unie niet meer bestaat is Noord-Korea het laatste land waar het socialistisch-realisme nog steeds als officiële stijl geldt binnen de schilderkunst. We zullen tijdens deze reis onder andere de belangrijke Mansudae studio bezoeken, waar de meest vooraanstaande schilder- en beeldhouwkunst van het land wordt vervaardigd. Ook aan de architectuur valt veel interessants te zien. Vooral in Pyongyang, dat na de Korea-oorlog totaal verwoest was en waar architecten dus min of meer met een ‘blanco canvas’ konden beginnen. Voor traditionele Koreaanse bouwkunst gaan we naar Kaesong. Zelfs tijdens de Koreaanse oorlog werd hier niet alles verwoest en er is nog veel architectuur uit het verleden te aanschouwen. We zullen onder andere een bezoek brengen aan koninklijke tombes uit de Koryo dynastie en een voormalige Confuciaanse universiteit uit de 14e eeuw. Dankzij onze goede connecties in Noord-Korea krijgen we tijdens deze reis toegang tot een aantal unieke locaties die voor anderen gesloten blijven. Roth Spark Travel maakt bovendien gebruik van de beste hotels en restaurants van het land, omdat de praktijk heeft uitgewezen dat het karakter van de reizen deze ‘rustpunten’ nodig maakt. Deze kwaliteitsreis zal ons inzicht geven in de ontwikkeling van Noord-Korea, niet alleen op het gebied van kunst en architectuur, maar ook historisch gezien. We zullen het land gaan bekijken op een manier die nog maar weinig is gedaan door andere reisorganisaties, iets wat bijdraagt aan het unieke karakter van deze reis.

Dag 1: Aankomst in Beijing en pre-tour briefing

Na de aankomst op Beijing Capital International Airport worden we door medewerkers van Roth Spark Travel opgehaald en naar ons hotel gebracht. Hier hebben we ruim de tijd om tot rust te komen en ons op te frissen. We willen graag het maximale uit deze unieke reis halen en daarom geven we tijdens deze eerste dag, onder het genot van een traditioneel Chinees diner, uitgebreid voorlichting over het programma en het mysterieuze Noord-Korea. Deze pre-tour briefing zal verzorgd worden door de Nederlandstalige gids van Roth Spark Travel en onze lokale contacten en tevens wordt dan het visum voor Noord-Korea uitgereikt. We overnachten in een comfortabel 4 sterren hotel in Beijing. Roth Spark Travel heeft toegang tot de meest gunstige vliegtarieven en helpt natuurlijk graag met het boeken van een geschikte en voordelige vlucht naar Beijing vanaf Amsterdam, Düsseldorf of Brussel.

Dag 2: Vertrek naar Pyongyang

We ontmoeten elkaar in de lobby van het hotel voor een gezamenlijk vertrek naar het vliegveld van Beijing. Onze vlucht naar Pyongyang zal ongeveer 1,5 uur in beslag nemen. Op het vliegveld van Pyongyang worden we opgewacht door twee Engels sprekende lokale gidsen en de chauffeur. Deze zullen ons tijdens de hele reis begeleiden. Ook de Nederlandstalige gids van Roth Spark Travel zal de hele reis bij de groep blijven. Na aankomst in Pyongyang bezoeken we eerst het Kim Il-sung Square dat in 1954 werd geopend. Dit grootste plein van de stad en een van de grootste publieke pleinen in de wereld is omgeven door neoklassieke gebouwen en vormt het indrukwekkende decor voor de militaire parades en de ‘mass dances’. We beginnen hier met een rustige wandeling en lopen onder andere door de Sungri Straat en de Chollima Straat. Dit zijn de eerste 2 grote straten die na de Korea-oorlog werden aangelegd in het verwoeste Pyongyang. De wandeling eindigt bij het Chollima monument. De Chollima is een mythisch wezen en het bronzen beeld van de Koreaanse Pegasus is 46 meter lang en 16 meter hoog. De Chollima beweging staat in Noord Korea voor een snelle economische ontwikkeling, vergelijkbaar met de Chinese grote sprong voorwaarts.

Onderweg naar het hotel zullen we een bezoek brengen aan de Arch of Triumph, gebouwd in 1982 ter ere van president Kim Il-sung en zijn strijd voor de Koreaanse onafhankelijkheid. Het monument werd onthuld ter ere van zijn 70ste verjaardag en ieder wit granieten blok staat voor een dag uit het leven van de eeuwige president tot dat moment. De Arch of Triumph werd gemodelleerd naar zijn letterlijk ‘kleine broertje’ in Parijs, want hij is ook nog eens 10 meter hoger. We rijden vervolgens naar het Koryo hotel met haar 2 iconische torens. Dit luxe hotel is centraal gelegen en zijn kamers zijn zeer comfortabel. Het hotel bevat verschillende winkels, restaurants en bars en er kan zelfs mail verstuurd en ontvangen worden. Het werd in 1985 geopend om onderdak te bieden aan buitenlandse hoogwaardigheidsbekleders en toeristen en is gebouwd in laat-socialistische stijl. We dineren in het Arirang restaurant, een van de beste restaurants van de stad en befaamd om zijn Noord-Koreaanse barbecue. Na het diner is er de mogelijkheid tot een afzakkertje in het Pyulmori complex, een koffieshop die vlakbij het Koryo Hotel gelegen is. Ze serveren hier heerlijke koffie en ook de nodige zoetigheden, waaronder erg lekkere cake.

Overnachting: Koryo Hotel, Pyongyang

Dag 3: Pyongyang

Na het ontbijt maken we eerst een tour langs Pyongyang’s meest iconische mozaïeken, beelden, propaganda posters en gebouwen, zoals het Mansudae Art Theatre dat gebouwd werd in 1976. Een grote muurschildering van de revolutionaire opera ‘zee van bloed’ is te zien op de gevel van het theater. Het is gelegen aan het Mansudae Fountain Park, dat een populaire ontmoetingsplek is voor de inwoners van Pyongyang. Dit park is een eerbetoon aan de Eeuwige President Kim Il-sung en de vrouwelijke beelden in de fontein voeren een prachtige dans uit, genaamd ‘sneeuwval’.

Vervolgens brengen we een bezoek aan het excellente centrum van de Noord-Koreaanse kunst, de Mansudae Art Studio. Er werken hier zo’n 4000 mensen, waaronder circa 1000 kunstenaars die door de overheid geselecteerd worden op de beste kunstacademies in het land. Alleen de kunstenaars van de Mansudae studio zijn bevoegd om de leden van de Kim-dynastie te portretteren en hun belangrijkste taak is het om Noord-Korea en zijn grote leiders zo positief mogelijk weer te geven. We maken een tour door het complex en zullen zo verscheidene kunstenaars aan het werk zien. Ook zullen we een lezing krijgen door een lokale kunstexpert met de mogelijkheid tot het stellen van vragen. Na dit alles krijgen we als kers op de taart een demonstratie van Chosunkwa. Deze manier van werken met inkt op papier is geïnspireerd op een Chinese techniek en bestaat al vele eeuwen. Na de Korea oorlog werd de techniek uitgeroepen tot nationaal erfgoed en de Noord-Koreanen beschouwen het als typisch Noord-Koreaanse kunstvorm.

De lunch zal plaatsvinden in het Ansan Guesthouse, een lokaal hoog aangeschreven restaurant dat vooral beroemd is om zijn soep. Na de lunch bekijken we het Mansudae monument. Dit monument bestaat uit de 20 (!) meter hoge bronzen beelden van de Noord-Koreaanse leiders Kim II-sung en Kim Jong-il. Het beeld van de eeuwige president Kim Il-sung werd in 1972 opgericht ter ere van zijn 60ste verjaardag. Dat van zijn zoon, chairman Kim Jong-il, werd er in 2012 naast gezet, een jaar na zijn dood. Vervolgens gaan we naar de Korean Art Gallery. We zullen hier Koreaanse kunst zien vanaf de 4de eeuw tot aan de huidige tijd, waar de esthetiek van het regime wordt vertolkt in de vele socialistisch- realistische werken die er te zien zijn.

Hierna bezoeken we het Grand People’s Study House. Deze enorme en in traditioneel Koreaanse stijl gebouwde bibliotheek en plaats om te studeren bevat meer dan 3 miljoen boeken en heeft over alle verdiepingen verdeeld een vloeroppervlakte van meer dan 100.000 vierkante meter. Het werd in 1982 geopend ter ere van de zeventigste verjaardag van Kim Il-sung als ‘heilige plek ter lering van alle mensen’. We zullen een uitgebreide rondleiding krijgen over verschillende verdiepingen van dit enorme gebouw, waar we onder meer het grote centrale atrium en de vele studeerzalen met zijn unieke architectonische kenmerken te zien krijgen. De Juche Tower staat vervolgens op het programma. Dit is een 150 meter hoge stenen toren en daarmee het hoogste stenen monument ter wereld. Hij werd gebouwd in 1982 ter ere van de 70ste verjaardag van Kim Il-sung en bestaat uit 25.500 granieten blokken, die voor elke dag staan uit het leven van de Eeuwige President tot dan toe. Zijn naam heeft de toren te danken aan de Juche ideologie, wat de staatsideologie van Noord-Korea is. Deze werd ontwikkeld door Kim Il-sung en kort samengevat komt het er bij deze ideologie op neer dat Noord-Korea onafhankelijk moet zijn van de buitenwereld en dus zichzelf moet kunnen redden, wat er ook gebeurt.

Hierna hebben we de unieke kans om de vertoning van een Noord-Koreaanse film bij te wonen in de Diplomatic Club, die dichtbij de Juche Tower gelegen is. De Diplomatic Club is een complex van bars en restaurants voornamelijk gericht op mensen uit het buitenland die tijdelijk in Noord-Korea wonen, maar ook toeristen hebben de mogelijkheid het te bezoeken. Er worden hier maar zeer zelden films vertoond, dus we zijn blij dat we hiervoor toestemming hebben gekregen. Het diner zal plaatsvinden in het Okryu restaurant, het beroemdste restaurant van Noord-Korea. Het wordt ook wel ‘een levend museum van culinaire kunst’ genoemd. Het gebouw dateert uit de jaren 60 en is opgetrokken in traditioneel Koreaanse stijl. De keuken is van hoog niveau en vermaard om zijn Raengmyon, een soort koude noodles in Pyongyang stijl.

Overnachting: Koryo Hotel,  Pyongyang

Dag 4: Pyongyang

We beginnen de dag onder de grond in de Metro van Pyongyang, wat het diepste metrosysteem ter wereld is. Vrijwel alle reisorganisaties maken een rit langs zes stations, maar dankzij onze goede contacten kunnen wij bijna alle stations van de twee lijnen aandoen en dus ongeveer de gehele metro bekijken. We zullen dus als een van de eerste bezoekers stations zien waar nog praktisch geen toeristen voor ons zijn geweest. Een groot aantal metrostations zijn gedecoreerd als ware paleizen onder de grond en vooral de beelden, kroonluchters en mozaïeken zijn indrukwekkend. De metro biedt tevens de gelegenheid om je te mengen tussen de lokale bevolking, iets wat verre van vanzelfsprekend is in Noord-Korea. Hierna staat de Foreign Languages Bookshop op het programma. Dit is een van de weinige plaatsen in Pyongyang waar souvenirs gekocht kunnen worden, waaronder werken van Kim Il-sung en Kim Jong-il in het Engels en andere talen en prachtige handgeschilderde posters. We lunchen vandaag in het Ragwon restaurant aan het einde van Chollima straat. Hier staat traditioneel Koreaans eten op het programma en de Noord-Koreaanse serveersters zullen dat op geheel eigen wijze serveren en presenteren met de nodige zang en dans.

Na de lunch stoppen we bij het iconische Pyongyang Schoolchildren’s Palace uit de jaren 60. Het enorme gebouw combineert verschillende stijlen. Socialistisch neoclassicisme komt er samen met jaren 60 modernisme. We krijgen een rondleiding door het gebouw en zullen de talentvolle kinderen bezig zien met hun oefeningen op het gebied van bijvoorbeeld muziek, dans, en zang. Het is verbazingwekkend om te zien welk niveau van perfectie ze al hebben en met een beetje mazzel kunnen we ook nog een voorstelling bijwonen in de theaterruimte van het gebouw. Hierna brengen we een bezoek aan de Three Revolutions Exhibition, een van de nieuwste en grootste musea in Pyongyang. Het surrealistische complex werd geopend in 1992 en bevat een groot aantal futuristische ontwerpen en monumenten, waaronder een planetarium dat eruit ziet als Saturnus, inclusief het ringenstelsel! Het museum laat de drie revoluties zien die Kim Il-sung tot stand heeft gebracht: de ideologische, technologische en culturele revolutie. We zullen hier ook een lezing van een stedenbouwkundige bijwonen die uitleg zal geven over de wijze waarop Pyongyang gebouwd werd na de Koreaanse oorlog.

Het Party Foundation Monument dat we vervolgens gaan bekijken werd gebouwd in 1995 ter ere van het 50 jarige bestaan van de Arbeiderspartij. Het is de ultieme uiting van de glorie van die partij in Noord-Korea en bestaat uit een 50 meter hoge hamer, sikkel en schrijvers penseel die vastgehouden worden door de handen van de arbeider, boer en intellectueel. Vervolgens krijgen we een werkelijk unieke kans om een appartement van binnen te bekijken in het nieuwe residentiële district rond Mansudae straat. Dit geeft ons een zeldzaam kijkje in de huiselijke omstandigheden van de inwoners van Pyongyang en we zullen een van de allereerste toeristen zijn die dit kunnen en mogen meemaken. Na al deze cultuur en educatie gaan we naar de Taedonggang No. 3 bar voor een drankje. Het diner zal plaatsvinden in het Hae Dang Hwa restaurant, volgens velen het beste van het land. Er wordt hier traditioneel gekookt en de gerechten zijn van een uitstekende kwaliteit. Dit restaurant is van zo’n hoog niveau dat het ook al enkele branches heeft in Beijing. De hoofdvestiging in Pyongyang zelf ontvangt niet veel toeristen uit het westen, dus we zullen hier een uitzonderlijke avond beleven.

Overnachting: Koryo Hotel, Pyongyang

Dag 5: Pyongyang

Na het ontbijt beginnen we vandaag bij het Moranbong theater, dat direct na de Tweede Wereldoorlog en de Koreaanse bevrijding van Japan werd gebouwd. Het ligt op een groene heuvel aan het begin van het Moran Park en is prachtig gedecoreerd in neoklassieke stijl. Vervolgens gaan we door naar het Pyongyang Grand Theatre uit 1960, dat in Koreaanse socialistisch-realistische stijl is gebouwd om uitdrukking te geven aan de ‘socialistische culturele superioriteit’. Het is vooral bekend om de revolutionaire opera’s die hier worden opgevoerd. Hierna brengen we een bezoek aan het internationale filmcomplex van Pyongyang op het Yanggak eiland. Dit werd in 1989 in een treffende circulaire stijl gebouwd en bestaat uit drie filmtheaters. Het theater is gastheer van het Internationale filmfestival van Pyongyang. We lunchen vandaag in het restaurant van het Potonggang Hotel, wat wel gezien wordt als het meest luxueuze hotel van Pyongyang. Er verblijven hier maar zelden toeristen, maar wij zullen er de laatste twee avonden van deze reis overnachten. Het restaurant is nog maar enkele maanden geleden geopend voor buitenlandse bezoekers, dus zullen we een van de eersten zijn die terecht kunnen.

Na de lunch bezoeken we eerst het Victorious Fatherland Liberation War monument. Het werd gebouwd in 1993 om het 40 jarige einde van de Koreaanse oorlog te gedenken en bestaat uit magnifieke beelden van Noord-Koreaanse soldaten. Het Victorious Fatherland Liberation War Museum, met z’n indrukwekkende socialistisch-realistische beelden van ten strijde trekkende soldaten, geldt als één van de hoogtepunten van de stad en is eigenlijk onmisbaar als je enigszins wat wilt begrijpen van het hoe en waarom van het huidige Noord-Korea. Hier wordt het verhaal van de Koreaanse Oorlog (1950-1953) vanuit Noord-Koreaans perspectief verteld. Buiten het museum staan helikopters, vliegtuigen, tanks en ander oorlogsmaterieel dat buitgemaakt werd op de vijand. In het museum zelf wordt het nog imposanter. De verschillende zalen tonen het ontstaan en de ontwikkeling van het conflict op een zeer visuele manier. Te zien zijn complete diorama’s en bezoekers kunnen zelfs door een nagebouwd bos lopen om het claustrofobische gevoel te ervaren van de Noord-Koreaanse soldaten. Het meest indrukwekkende van dit museum is wel het 360 graden ronddraaiende diorama van de slag om Taejon. De muren van dit tafereel zijn handgeschilderd en meer dan 40 mensen zijn hier een jaar mee bezig geweest.

Vlakbij het museum ligt de USS Pueblo, een Amerikaans spionageschip dat buitgemaakt werd door de Noord-Koreaanse marine in 1968. Het schip kan van binnen bekeken worden en er is uitleg over het hoe en waarom van deze verovering. Hierna gaan we door naar het imposante Pyongyang Grand Theatre. Het werd in 1960 gebouwd, gerenoveerd in 2009 en bevat 1200 plaatsen. Het Pyongyang Grand Theatre kan gezien worden als een uiting van de socialistische culturele superioriteit en is zeer indrukwekkend om te zien. Vervolgens bezoeken we het Chongnyon Hotel dat vooral bekend is om zijn brutalistische architectuur en design. Het gebouw dateert uit 1989 en bestaat uit hoogbouw, met aan de voor- en achterzijde cilindrisch gevormde laagbouw. Binnen heeft het hotel een inmiddels klassiek geworden jaren 80 interieur. We gaan wat drinken in het het restaurant op de bovenste verdieping. Het diner zal plaatsvinden in het Chongryu Hotpot restaurant. Dit restaurant is te vinden op twee locaties in de stad en men kan er op kleine privé fornuisjes hotpotten. Dit is een soort fondue, waarbij je de gerechtjes zelf kunt garen in een speciale pan of pot aan tafel. Er heerst een zeer prettige atmosfeer en we hebben echt een moment om tot rust te komen na de indrukken van deze enerverende dag.

Overnachting: Koryo Hotel, Pyongyang

Dag 6: Pyongyang en Kaesong

Na het ontbijt concentreren we ons op een ander belangrijk aspect van het socialisme; lichamelijk welzijn en discipline. We zullen naar de ontwikkeling van deze aspecten in het socialistische leven zoeken via de architectuur uit de eerste dagen van Noord-Korea tot de dag van vandaag. We beginnen bij het Indoor stadion uit 1973 dat uit een bijzonder mix van neoclassicisme en modernisme bestaat. Vervolgens bezoeken we de ijsbaan uit 1981, die bestaat uit een conische en modernistische structuur die lijkt op de muts van een schaatser. De schaatsliefhebbers onder ons kunnen, als ze dat willen, de schaatsen onderbinden en wat rondjes maken in een van de meest onderscheidende gebouwen van Pyongyang.

Hierna gaan we naar het Changgwang Health and Recreation Complex, dat gebouwd werd tussen 1981 en 1986. Het is  opgetrokken in een typische socialistisch modernistische stijl en een van de meest opvallende gebouwen van Pyongyang. Te zien zijn verschillende zwembaden, ruimtes voor Koreaanse massages, hete baden en zelfs een kapsalon en schoonheidssalon. Het hele complex is gericht op het vergroten en promoten van de gezondheid van de lokale bewoners. Je kunt hier zelfs het haar laten knippen in een kapsalon met originele apparatuur uit 1981. Inmiddels is het tijd voor de lunch en deze zal plaatsvinden in het restaurant van de Ragwon Department Store. Dit is een warenhuis waar naast lokale producten ook talloze geïmporteerde goederen verkocht worden en in het restaurant zelf word bijvoorbeeld bier uit Duitsland getapt. We krijgen hier een inkijkje in het winkelgedrag van de elite van Pyongyang.

Na de lunch gaan we naar het 1 Mei stadion, genoemd naar de socialistische dag van de arbeid en met een capaciteit van 150.000 mensen het grootste stadion van de wereld. Bovendien kunnen er in het middenstuk nog gemakkelijk 100.000 mensen bij. Het gebouw werd opgeleverd in 1989 en heeft 16 gebogen glazen daken, waardoor het doet denken aan een bloeiende bloem of een parachute die net geland is. Vervolgens rijden we over de twaalfbaans Reunification Highway in zo’n 2,5 uur naar Kaesong. Als we Pyongyang uitrijden zien we direct de Arch of Reunification. Deze triomfboog werd in 2001 gebouwd om Kim Il-sungs voorstel voor een herenigd Korea te gedenken. De boog bestaat uit twee vrouwen gekleed in traditionele kledij die de kaart van dat verenigd Korea omhoog houden.

De triomfboog staat dus aan het begin van de Reinification Highway die ongeveer 170 kilometer lang is. De weg is bovendien zeer breed, maar ook bijna geheel zonder verkeer! Dit is een surrealistische ervaring voor de meeste bezoekers en het is ook echt bizar om onderweg maar enkele auto’s tegen te komen, zeker als je de volle snelwegen van Nederland in gedachten hebt. Kaesong is de oude hoofdstad van de Koryo Dynastie die tussen de 10de en 14e eeuw over het Koreaanse schiereiland heerste. Het is een prachtige stad waar nog veel traditionele bouwwerken uit die tijd te vinden zijn. We checken hier in bij het charmante Minsok Folk Hotel en het diner zal daar ook plaatsvinden. Het hotel bestaat uit een aantal traditionele Koreaanse huizen met binnenplaatsjes waar een klein riviertje tussendoor stroomt. Het is gebouwd tijdens de Li-dynastie en de sfeer brengt je al snel naar vroegere tijden.

Overnachting: Minsok Folk Hotel, Kaesong

Dag 7: Kaesong en de Gedemilitariseerde Zone

Na het ontbijt in het Minsok Folk Hotel gaan we naar de DMZ, de 4 kilometer brede gedemilitariseerde zone die Noord- en Zuid-Korea van elkaar scheid. Het is een soort ‘ijzeren gordijn’ zoals we dat nog uit de koude oorlog kennen. Een bezoek aan deze grens is één van de hoogtepunten van iedere reis naar Noord-Korea. Het is de enige plek waar je van Noord- naar Zuid-Korea kunt oversteken, de scheidslijn loopt namelijk precies midden door een aantal barakken, waarvan er één toegankelijk is voor het publiek. Als er bezoekers zijn uit Noord-Korea gaat de deur van de barak aan Zuid-Koreaanse kant op slot en vice versa. Bill Clinton noemde deze plek tijdens zijn bezoek ‘de meest enge plek op aarde’.

Vervolgens gaan we weer terug naar Kaesong voor een bezoek aan het Koryo Museum dat gehuisvest is in een prachtig oud Confuciaans Universiteitsgebouw. We zullen hier uitleg krijgen over de rijke historie van het gebouw en zijn omgeving. Ook bezoeken we de postzegelwinkel op het complex, waar de nodige souvenirs en Ginseng kunnen worden gekocht. Kaesong is bekend om deze wortel die al meer dan duizenden jaren in de geneeskunde wordt gebruikt. Voor de lunch gaan we het mooie oude centrum van Kaesong in. Er staat ‘Pansanggi’ op het menu: een traditioneel Koreaanse maaltijd die geserveerd wordt in een groot aantal kommetjes die elk gevuld zijn met verschillende gerechten, zoals Kimchi, vis, rijst en groenten. Het was vroeger alleen voorbehouden aan Koreaanse vorsten, maar wij krijgen nu dus de gelegenheid om dit ook te proberen. Ook is er voor de liefhebbers de mogelijkheid om voor ongeveer 5€ Korea’s meest befaamde delicatesse te proberen, namelijk soep met hondenvlees.

Na de lunch gaan we Kaesong verder verkennen. De stad was tijdens de Koryo-dynastie (935-1392) de hoofdstad van Korea en ondanks de Koreaanse oorlog en zijn verwoestingen is er nog relatief veel traditionele Koreaanse architectuur terug te vinden. Allereerst lopen we de Jannam Hill op, gelegen in het centrum van de stad. Op de top van de heuvel staat een immens beeld van Kim Il-sung en heb je een geweldig uitzicht over de stad. Daarna gaan we naar het Kaesong Schoolchildren’s Palace, met zijn zalen uit de jaren 60, prachtige retro theaters en indrukwekkende sportfaciliteiten. We zien getalenteerde kinderen aan het werk met de door hun gekozen kunstvorm en bezoeken een les waar kinderen traditionele Koreaanse dans leren. Het Kaesong Schoolchildren’s Palace wordt maar zelden door toeristen bezocht, dus het is bijzonder dat wij hier wel toegang krijgen. We bezoeken vervolgens de 14de-eeuwse tombe van Koning Kongmin, de 31ste koning van de Koryo Dynastie en zijn echtgenote. Deze uit twee koepels bestaande laatste rustplaats is misschien wel de best bewaard gebleven koninklijke graftombe in Noord-Korea en prachtig gelegen in een pittoreske vallei. Hierna rijden we diep de DMZ in om de Concrete Wall te kunnen bekijken. Dit is een door de Amerikanen tussen 1976 en 1979 gebouwde muur, vergelijkbaar met de voormalige Berlijnse muur, die over een afstand van 248 kilometer langs de gehele grens loopt. We zullen deze muur met verrekijkers kunnen zien en het bijzondere is wel dat het bestaan ervan door veel landen wordt ontkend.

We rijden vervolgens weer terug naar Pyongyang over de andere helft van de vrijwel lege twaalf banen van de Reunification Highway. We checken vanavond in bij het Potonggang hotel, het meest exclusieve en bijzondere hotel van Pyongyang. Het is prachtig gelegen aan de Potong rivier en er verblijven maar zelden toeristen. De kamers zijn recentelijk geheel gerenoveerd en van de hoogste standaard verkrijgbaar in Noord-Korea. Het is ook het enige hotel in het land waar CNN te zien is. De laatste nacht in dit zeer uitzonderlijke hotel zal dan ook niet licht vergeten worden. Na een drankje bij de rivier vertrekken we naar het Pyongyang No. 1 Duck Barbeque restaurant voor het diner. De atmosfeer in dit restaurant is zeer plezierig en informeel en het eten fantastisch! Ook voor de mensen die niet van eend houden zijn er hier talloze andere mogelijkheden.

Overnachting: Potonggang Hotel, Pyongyang

Dag 8: Party Foundation Day

Op 10 oktober 2016 is het 71 jaar geleden dat de Arbeiderspartij werd opgericht en het bestuur van Noord-Korea overnam. Aan het roer stonden Kim Il-sung en Kim Jong-il en staat nu Kim Jong-un, die voorzitter is van de partij. Het is een van de belangrijkste feestdagen in Noord-Korea en een spectaculaire gebeurtenis. Er zullen veel festiviteiten in de stad plaatsvinden, waaronder Mass Dances met honderden dansers en waarschijnlijk een groots vuurwerk in de avond. Studenten van de universiteiten kleden zich op hun best en verzamelen zich op verschillende centrale plaatsen in de stad om samen te dansen. Dit is een indrukwekkend spektakel en veel mensen die later getrouwd zijn hebben elkaar hier voor het eerst ontmoet. Een uitzonderlijk dag dus om mee te maken en we zullen volop deelnemen aan de festiviteiten.

Na het ontbijt gaan we eerst naar het Kumsusan Memorial Palace of the Sun dat in 1977 werd gebouwd. Vanuit dit paleis regeerde Kim Il-sung Noord-Korea en zijn gebalsemde lichaam ligt er nu opgebaard, evenals het lichaam van zijn zoon en voormalig leider Kim Jong-il. Het is één van de grootste gebouwen van Pyongyang en een zeer belangrijke plaats voor de Noord-Koreanen. Toeristen dienen zich dan ook waardig te gedragen en netjes te kleden. Voordat je de ruimtes betreed waar de leiders liggen worden eerst je schoenen gereinigd en wordt je kleding stofvrij gemaakt om te voorkomen dat er vuiligheid in de zalen komt. Kim Il-sung en Kim Jong-il liggen in aparte ruimtes opgebaard in glazen sarcofagen. Er zijn verder ruimtes waar alle medailles en onderscheidingen van beide leiders te bekijken zijn. Te zien zijn ook het treinstel waarin Kim Il-sung reisde en de trein waarin Kim Jong-il stierf, enkele auto´s van de leiders en zelfs het privé jacht van Kim Jong-il, Chongsong geheten, wat loyaliteit betekent.

Het is maar een klein stukje rijden naar de Revolutionairy Martyrs’ Cemetery, die gelegen is op Mount Taesong. Deze is gewijd aan de Noord-Koreaanse soldaten die vielen in de strijd tegen de Japanners. Te zien zijn talloze prachtige bronzen bustes, waaronder een van Kim Jong-suk, de vrouw van Kim Il-sung en moeder van Kim Jong-il. Het is meer dan 500 treden naar de top, maar vandaar hebben we een geweldig overzicht over de stad. Het idee achter deze begraafplaats is dat de gevallen helden goed konden zien hoe hun land werd herbouwd na de strijd tegen de Japanse overheersers. Vervolgens bezoeken we de Foreign Languages bookshop. Dit is een van de weinige plaatsen in Pyongyang waar souvenirs gekocht kunnen worden, waaronder werken van Kim Il-sung en Kim Jong-il in het Engels en andere talen en prachtige handgeschilderde posters. Vanuit hier wandelen we door het hart van de stad en bekijken het Kim Il-sung Square dat in 1954 werd geopend. Dit grootste plein van de stad en een van de grootste publieke pleinen in de wereld is omgeven door neoklassieke gebouwen en vormt het indrukwekkende decor voor de militaire parades en de ‘Mass Dances’ .

In de middag gaan we deelnemen aan de festiviteiten van de dag. We maken eerst een wandeling door het Moranbong Park, waar we ons onder de feestvierende bevolking begeven. Dit park is een favoriete plek voor Noord-Koreanen om te ontspannen en te picknicken. Ook wij zullen hier vandaag een picknick lunch hebben. Het is niet ongewoon om mensen vandaag hier te zien dansen en de gidsen helpen u graag met wat eenvoudige Koreaanse begroetingen zodat er contact kan ontstaan. We zullen vandaag dus ook ‘Mass Dances’ zien op een van de pleinen van de stad en er staat een speciale voorstelling op stapel van het wereldberoemde Pyongyang Circus. Deze is gehuisvest in een postmodernistisch gebouw uit 1989 en behoort tot de allerbeste in de wereld. Het Pyongyang circus is meerdere malen onderscheiden met de gouden clown, de Oscar van de circuswereld. Ook heeft het opgetreden tijdens het Wereldkerstcircus in Carré en daar de nog nooit vertoonde vijfvoudige salto laten zien. Na de festiviteiten zal het afscheidsdiner plaatsvinden in het uitstekende restaurant van het Potonggang Hotel.

Overnachting: Potonggang Hotel, Pyongyang

Dag 9: Vertrek

Diegenen die met het vliegtuig vertrekken naar Beijing worden naar het vliegveld gebracht voor hun vlucht. Bij deze reis kan er ook gekozen worden voor de terugreis per trein. Deze zal om 10.10 uur vertrekken van het centrale station van Pyongyang en de tocht naar Sinuiju, de grensplaats met China, zal ongeveer 5 uur in beslag nemen. Lunch kan verkregen worden in de restauratiewagon van de trein en zal ongeveer 5€ kosten. Diegenen die kiezen voor de Siniju verlengingsmogelijkheid verlaten hier de trein. Voor de anderen zullen de procedures bij de douane aan de Noord-Koreaanse kant ongeveer 1,5 tot 2,5 uur in beslag nemen, maar hiervoor hoeft de trein niet verlaten te worden. De internationale wagons zullen dan via de vriendschapsbrug, die over de Yalu rivier ligt, het land verlaten. Aan de overkant van de rivier komen we aan in Dandong, waar de Chinese douaneformaliteiten ongeveer 30 minuten in beslag nemen. De wagons zullen gekoppeld worden aan een binnenlandse Chinese trein en deze zal om 18.30 uur richting Beijing vertrekken. We zullen dan de volgende ochtend rond 08.30 uur in de hoofdstad van China aankomen. Het diner zal plaatsvinden in de restauratiewagon en voor ongeveer 60 Rmb kan hier genoten worden van de Chinese keuken. De trein beschikt verder over comfortabele ‘soft sleeper’ wagons, zodat we uitgerust zullen arriveren in Beijing.